ارزیابی سازوکارهای قیمت گذاری صادرات گاز از طریق خط لوله به منظور دستیابی به الگوی مناسب برای صادرات گاز ایران

چکیده گاز طبیعی بعنوان یکی از مناسب ترین سوخت های فسیلی از جنبه های مختلف انرژی(رشد روزافزون صنایع و نیاز شدید به انرژی، فراوانی ذخایر اثبات شده گاز، قابلیت اتکای زمانی بیشتر، قیمت مناسب، سازگاری بیشتر این حامل فسیلی انرژی با محیط زیست و انتشار میزان کمتر آلاینده در مقایسه با سایر سوخت های فسیلی(پیمان کیوتو))، طی دو دهه اخیر از سریع ترین نرخ رشد مصرف در میان تمامی حامل های انرژی برخوردار بوده و همچنین طی دو دهه اخیر میزان اکتشافات گاز طبیعی معادل دو برابر اکتشافات نفت خام بوده است. طی بررسی‏های متعددی که توسط مراکز و موسسات مطالعات بین‏المللی انرژی صورت گرفته است، آغاز شکوفایی صنعت گاز بین سال‏های 2010 تا 2015 میلادی خواهد بود که با توجه‏ به کاهش ذخایر شناخته شده نفت‏خام در جهان و اتمام ذخایر گازی برخی از کشورها (از جمله کانادا و آمریکا) و وابسته شدن آنها به سه کشور عمده دارای ذخایر گازی‏ (روسیه،ایران و قطر)تغییر و تحولاتی جدید در عرضه و تقاضای این ماده حیاتی پدید خواهد آمد و در سال 2025 ، گازطبیعی تبدیل به دومین منبع پرمصرف انرژی در دنیا خواهد شد و سریع ترین نرخ رشد را در بین منابع اصلی انرژی در دوره زمانی 2010 تا 2040 با رشدی معادل 1.6 درصد به خود اختصاص خواهد داد. درحال حاضر واردات گاز در اروپا تنها پاسخگوی 50 درصد تقاضا است و پیش‏بینی می‏شود که در سال 2030 کشورهای اروپایی با توجه به کاهش تولید در این منطقه،80 درصد گاز مصرفی خود را از طریق واردات تأمین خواهند کرد. سه کشور روسیه، ایران و قطر مجموعاً 54.3 درصد از کل ذخایر دنیا را در اختیار دارند. نسبت ذخایر به تولید خاورمیانه بیش از 100 سال تخمین زده می شود. این در حالی است که منطقه خاورمیانه تنها 14.4 درصد تولید فعلی گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. ایران با داشتن ذخایری در حدود 33.1 تریلیون متر مکعب، بیشترین ذخایر این منطقه و دومین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد. نسبت ذخایر به تولید ایران بیش از 320 سال برآورد شده است. موقعیت جغرافیایی مهم‏ترین‏ منابع گازی کشور و میزان ذخایر آنها،امکانات مناسبی را برای صدور گاز به بازارهای‏ منطقه،به خصوص بازارهای آسیا مانند هند،چین،پاکستان و ترکیه فراهم ساخته است.هدف کلی این تحقیق ارزیابی و تحلیل عملکرد ایران در عرصه صادرات گاز و تعیین قیمت گاز صادراتی در مقایسه با بازارهای گاز آزادسازی شده می باشد و در چارچوب دستیابی به هدف کلی به اهدافی از قبیل مقایسه قیمتهای تعیین شده از سوی ایران برای گاز صادراتی خود با قیمتهای تعیین گردیده در بازارهای آزادسازی شده، پیش بینی و محاسبه قیمتهای گاز صادراتی ایران تا سال 2035 و مقایسه با قیمتهای پیش بینی گردیده در بازارهای آزادسازی شده برای همان سال ها، محاسبه قیمت و مقدار بهینه صادرات گاز ایران به بازار ترکیه بعنوان تنها صادرات فعلی گاز ایران از طریق خط لوله به فرمول و روش قیمتگذاری گاز صادراتی ایران دست خواهد یافت. کلمات کلیدی:گاز طبیعی، خط لوله، قیمت گذاری، صادرات